Kategori: ÖZEL HABER

Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan, Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) gelerek 14 Mayıs’ta yapılacak Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde cumhurbaşkanı adayı olabilmek için başvuruda bulundu.

Herhangi bir ittifaka dahil olmadan seçimlere girme kararı aldıklarının altını çizen Erbakan, “Yine 14 Mayıs’ta yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı Seçimi’nde de Yeniden Refah Partimizin cumhurbaşkanı adayı olarak bendeniz Yüksek Seçim Kurulumuza başvurumu yaptım. İnşallah ülkemiz için, milletimiz için ve bütün insanlık için bu adımlarımızın hayırlı olmasını diliyorum” dedi.

İkinci turda herhangi bir ittifaka dahil olup olmayacaklarını yanıtlayan Erbakan, “Eğer ikinci tura kalırsa konuşulacak konular. Yine yetkili kurullarımızla, teşkilatlarımızla istişare ederek adım atarız” ifadelerini kullandı.

Cumhur İttifakı’na katılmama sebeplerine yönelik gelen soruya ise Erbakan, “Zamanı geldiğinde teferruatlı şekilde açıklarız. Şimdilik bu kadarla yetinelim. Sonuç olarak biz bu yönde karar aldık. Böyle olmasını parti kurullarımız uygun gördüler. Biz de öyle uygun gördük. İnşallah hayırlı olur” diye konuştu.

İzmir Büyükşehir Belediyesinin düzenlediği İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin 5. gününde 6’lı masanın temsilcileri bir araya geldi. Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde yapılan ‘Millet İttifakı Genel Başkanlar Buluşması’nda CHP Genel Başkanı ve 13. Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu, DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal, Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu ve Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in ev sahipliğinde bir araya geldi. Buluşmada İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in yer alamaması ise dikkat çekti. İYİ Parti’yi, genel başkan yardımcısı Ümit Özlale temsil etti.

“İşimizin çok kolay olduğunu kimse düşünmesin”

Konuşmasına diğer parti liderlerinden önce başlayan Kemal Kılıçdaroğlu, “İkinci yüzyılı birlikte inşa edeceğiz. İşimizin çok kolay olduğunu kimse düşünmesin ama birinci yüzyılın kongresinde de o dönemin liderlerinin işinin çok kolay olmadığını onlar da biliyordu. Zor zamanlardan geçtiğimizin farkındayım. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün hep iki temel ilke ile anarım. Benim gönlümdeki Gazi Mustafa Kemal’in iki temel ilkesinden biri siyasi bağımsızlık. İkinci ilkesi ise ekonomik bağımsızlıktır. İzmir’de 100 yıl önce yapılan kongrede Mustafa Kemal Atatürk, ‘Siyasi ve askeri zaferler ne kadar büyük olursa olsun iktisat zaferleri ile taçlandırılmazlarsa elde edilen zaferler sürüp gidemez’ der. Bugüne kadar büyük sıkıntılar çektiğimizi biliyoruz. Zaman zaman büyük krizlerin çıktığını biliyoruz ama öyle bir düzen kuralım ki kim iktidar gelirse gelsin bu tür krizlerle Türkiye karşı karşıya kalmasın” dedi.

Dört ayaklı strateji

Millet İttifakı’nın dört ayaklı stratejisinden bahseden Kılıçdaroğlu, bu stratejilerin demokrasi, üretim, sosyal devlet ve sürdürülebilirlik olduğunu aktardı. Demokrasiye ilişkin konuşan Kılıçdaroğlu, “Güçlü bir demokrasi, güçlü bir parlamenter sistem. 6 lideri bir araya getirmenin temel felsefenin özünde demokrasi yatıyor. Dünyaya baktığımızda kişi başına gelirin en yüksek olduğu ülkelerin tümünde demokrasi anlayışı vardır. Biz de demokrasiyi geliştirmek, kuvvetler ayrılığını getirmek zorundayız. Sağlıklı ilerleyen hiçbir demokraside denetimsiz alan yoktur. Her alan mutlaka denetlenir. Türkiye Büyük Millet Meclisi de denetlenir. Özgür medya altyapısının sağlanması lazım. Siyaset kurumunun halkına hesap vermesi gerekiyor. İktidar sahipleri halkına hesap vermiyorsa orada demokrasi yoktur. ‘Güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçerken ulusal vergi konseyi kuracağız’ dedik. 85 milyon, toplanan vergilerin nerelere harcandığını bilecek. Sağlıklı işleyen demokrasilerde siyaset kurumunun lekelenmemesi lazım. Burada da irade koyduk. Siyasi etik kanunu çıkaracağız. 6 lider imza attık. Siyaset ahlak zemininde yürürse pek çok sorun çözülür. Böyle bir yasa olduğunda çok farklı bir Türkiye’ye imza atmış olacağız. Harcanan paraların sağlıklı harcanıp harcanmadığının hesabının verilmesi lazım. Bunun için 6 lider, ‘TBMM’de plan ve bütçe komisyonu dışında kesin hesap komisyonu kuracağız’ dedik. Ayrıca tarihimizde ilk olacak; kesin hesap komisyonu başkanı ana muhalefet partisinden olacak. Ayakları yere basan, ahlaklı siyasetin egemen olduğu, harcanan her kuruşun hesabının verildiği, medyanın özgür olduğu güzel bir Türkiye kuracağız” ifadelerini kullandı.

“Hedef, çip üreten ülke olmak”

Stratejin ikinci ayağının üretim olduğunu ifade eden Kılıçdaroğlu, şöyle devam etti: “Türkiye’nin her alanda üretmesi lazım. Sanayiden tarıma, kültüre kadar üreten bir Türkiye. Üreten Türkiye güçlü Türkiye’dir. Kaynaklarınız, yeriniz yurdunuz, çalışkan insanlarınız var ama üretimden koparılıyorlar. Herkes üretim zincirinin halkası olacak. Herkesin ürettiği Türkiye, dışarıya el avuç açmayan, komşularına her türlü yardım yapacak kapasiteye sahip bir ülkedir. Neyi nasıl üreteceğimizi çok iyi bilmek zorundayız. 21. yüzyıl ekonomisi artık tarım ekonomisi, sanayi ekonomisi değil, bilgi ekonomisidir. Hangi ülke bilgi üretirse o ülke hızla büyür ve kalkınır. Bilgiyi üniversitelerde üreteceğiz. Bizim iktidarımızda üniversitelerde her türlü düşünce özgürce tartışılacak. Kimse farklı düşündü diye üniversiteden atılmayacak. Üniversiteler bilgi yuvası olacak. Bu bilgiler sanayiciler tarafından elle tutulur metaya dönüştürülecek. Katma değeri yüksek ürün üretmek zorundayız. Katma değeri yüksek ürün üretmenin yolu, üniversitenin bilgi üretmesi ve sanayicinin bu bilgiyi metaya dönüştürmesidir. Biz bilgiyi üreten ülkelerin pazarıyız. Millet İttifakı iktidarında başkalarının pazarı değil, dünyaya mal üreten ülke olacağız. 20. yüzyıl petrol yüzyılıydı. 21. yüzyıl çip savaşlarıdır. Çipin nerede üretileceğine bilgi üretenler karar verir. 21. yüzyıl Türkiye’sinin temel hedefi çip üreten ülke olmaktır.”

“Sosyal devlet ve sürdürülebilirlik”

Üçüncü ayağın güçlü bir sosyal devlet olduğunu belirten Kılıçdaroğlu, “Huzurun olması, kaynağın hakça bölüşmesine bağlı. Hiçbir çocuğun yatağa aç girmediği bir ülkeyi yeniden inşa edeceğiz. Bugün Türkiye’de sosyal devlet büyük yara almış durumdadır. 5-6 yılda alt gelir gruplarından bir avuç üst gelir grubuna milyarlarca gelir aktarılıyor. Her ailenin her bir bireyinin güvencesi olacak. Sosyal devlet, yardım yaparken kişiyi asla afişe etmeyecek” dedi. Dördüncü ayağın sürdürülebilirlik olduğunu söyleyen Kılıçdaroğlu, “Durduğunuz andan itibaren geriye gidersiniz. Bu değişime ayak uydurmak zorundasınız. Sürdürülebilirlikte anahtar liyakattır. Değişime ayak mı uyduracağız, değişime öncülük mü edeceğiz? Biz yapalım, onlar bizi izlesin. Değişime dönüşüme öncülük yapan bir Türkiye istiyoruz. Sürdürülebilirliğin temel anahtarından biri de eğitimdir. Merak duygusunu büyütebiliyorsanız ve çocuk yaşamı sorgulama yeteneğine kavuşuyorsa Türkiye hızla büyümenin önünü açmış olur” diye konuştu.

“Bu tuzaktan çıkış mümkün”

DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan da konuşmasına bazı grafikleri katılımcılarla paylaşarak başladı. Babacan, “34 yıllık 2-3 haneli dönemden sonra enflasyon 2012-2013’te tek haneye iniyor, son yıllarda tekrar alıyor başını gidiyor. Kişi başı milli gelir de 2012-2013’te zirveye ulaşıyor, son yıllarda düşüşe giriyor. Şeffaflık endeksinde Türkiye kötü bir noktadan başlıyor, 2012-2013’te zirveye ulaşıp aşağı düşüyor. Ekonomi için olmazsa olmaz iki kavram, hukuk ve eğitim. Türkiye’nin zirvede olduğu yıllarda bundan bahsediyorduk. Bir önceki iktisat kongresinde İzmir’de ‘Eğitim ve hukukta gerekenleri yapmazsak Türkiye orta gelir tuzağına düşer demiştim’ ve düştük. Bu tuzaktan çıkış mümkün. Endişeye mahal yok. Doğruları yaptığımız sürece Türkiye yüksek gelirli ülkeler sıralamasına girer. Ne kadar çok demokrasi o kadar ekonomi. Ne kadar adalet o kadar ekonomi. Ne kadar liyakat o kadar ekonomi. Ne kadar eğitim o kadar ekonomi” sözlerine yer verdi.

“Her alanda hazırız”

6 parti olarak cumhuriyet tarihinde yapılmamış iş başardıklarını kaydeden Babacan, “Ortak politikalar mutabakat metnimizi hazırladık. 6 birbirinden çok farklı parti, parlamenter sistem için buluştu. 84 maddelik anayasa değişikliği paketi hazırladık. Arkasından 6 imza ile 2 bin 300 maddelik eylem planının her kelimesinde mutabık kaldık. Yüzde 60’ını 5 yılda gerçekleştirsek Türkiye uçar. Burada hazine var. Her alanda hazırız. Hiçbir siyasi partinin olmadığı kadar bu ülkeyi yönetmeye hazırız. Çok önemli bir eşikteyiz. Bütün bu çalışmalarda en önemli püf noktası ise özgürlükler. İfade özgürlüğü, basın özgürlüğü ve bunu yapmak o kadar hızlı olacak ki. Endişeye mahal yok. Tüm krizleri en hızlı çözecek takım burada. Hazırız. Gençlerin kaçmak değil yaşamak istediği bir Türkiye’yi başaracağız. 14 Mayıs’ta kazanacağımız zafer, demokrasi mücadelesi verenler için umut olacak. Bürokratlara ders kitabı olacak. Yaptıklarımızla demokrasi tarihi yazıyoruz. Kitaplarda okutulacak bir başarıyı inşa ediyoruz” dedi.

“En büyük toplumsal barış projesi”

Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu da şunları söyledi: “Bugün için ‘Türkiye’nin her kanadı, her görüşü, her siyasi akımı bir masada toplandı, hakimiyeti milli için hakimiyeti iktisadi kararı aldılar’ demeliler. Biz nesillerin önünü açmak için 6 lider bir araya geldik. 6’lı masa modernleşme tarihimizin, meclis tarihimizin, cumhuriyet tarihimizin, demokrasi tarihimizin en büyük toplumsal barış projesidir. Toplumu kutuplaştıranlara karşı buluşturanlar, tekleştirmeye karşı birleştirmeyen çalışan bir heyetiz.”

Mal beyanı çağrısı

Davutoğlu ayrıca mal beyanı çağrısında bulunacak şöyle devam etti: “Buradan çağrıda bulunuyorum; ekonomiyi temizlemek istiyorsak yaşayan tüm cumhurbaşkanları, başta ben olmak üzere başbakanlar, bakanlar mal varlığı beyanında bulunmalıdırlar. Görev yaptıkları sürece kendi gelirleriyle sahip oldukları mal arasında izah edilmeyecek artış varsa artış Hazine’ye intikal ettirilmeli, şehit yakınlarına, gazilere, engellilere, ihtiyaç sahiplerine aktarılmalı. Ben hesap vermeye hazırım. Hiç merak etmeyin, siyasi ahlak kanunu mutlaka çıkacak. Kimse siyasi pozisyon sayesinde mal mülkünü asla artıramayacak.”

“O dönemdeki hayal, ufuk bugün maalesef yok”

Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, “Birinci iktisat kongresinin maddelerini mutlaka bulun ve okuyun. 9 madde öne çıkmış ve ayrıca 12 başlık var. O kongreden sonra Türkiye’de ciddi bir hamle başlatılmış. Osmanlı’nın son dönemlerinde bir takım iktisadi faaliyetler başladı ama bunlar ülkemizi ayağa kaldıracak seviyeye gelmedi. Neyimiz varsa dışarıdan getiriyorduk. Kongreden sonra bir hamle başlatıldı. İkinci iktisat kongresinden sonra da bunlar şekillenmeye başladı. İşin en garibi, şahsi kanaatime göre Türkiye’de yapılması gereken en önemli işlerden biri uçak fabrikasıdır. O dönem uçak imalatına hemen başlanmıştır. Biz ise şimdi havanda su dövüyoruz. ‘O kadar uçmayın deniyor’. Ne uçması? Millet aya, Mars’a gidiyor. Ben Vecihi Hürkuş’u unutamam. Böyle bir vesileyi kendine dert etmiş. O dönemdeki hayal, ufuk bugün maalesef yok. Kardeşlerimiz, genel başkanlarımız güzel ufuklar çizdi ama bugüne dek bu noktada bir şey yapamamışız. Çekişmelerle uğraşmışız. Problemleri çözecek adımlar atamamışız” diye konuştu.

Adalet vurgusu

Ülkenin ayağa kalkması için iktisaden kalkınma olmasının şart olduğunu vurgulayan Karamollaoğlu, şöyle konuştu: “Problemleri çözmek için nereden başlayacağız dersek herkesin ittifak ettiği konu adalet. Bir ülkede adalet olmadan hiçbir şey yapamazsınız. Biz ayrıca ahlaki ve manevi değerler ihya edilmeden huzur olmaz diyoruz. Bunun başında adaletin tesisi gelir. Devlet, adalet üzerine inşa edilir. Ondan sonra dürüstlük gelir. İşi ehline vermezseniz o iş istenildiği gibi inşa edilemez. Yandaşınıza pas geçerseniz burada adaletle dürüstlük yoktur. Şu an ne adalete güven kaldı ne dürüstlük var ne liyakata önem veriliyor. Allah nasip eder de 15 Mayıs’ta yeni dönem başladığında ele alınacak ilk hususlar bunlar. Adalet tesisi, güven ortamının oluşması, liyakate önem verilmesi, yandaşlara peşkeş çekilmemesi.”

“Büyük bir farkla bu seçimin alınacağına inanıyorum”

CHP ve MSP koalisyonu dönemini hatırlatan Karamollaoğlu, sözlerini şöyle sonlandırdı: “O koalisyon döneminde Kıbrıs zaferi kazanıldı. Farklı görüşmeler, çalışmalar oldu ve 50 yıl geçti. Yeniden bu meseleleri ele almayı ve farklı görüşlere sahip olan partilerin bir araya gelerek Türkiye’nin problemlerini çözmek üzere yola koyulmamız gerektiğini kabullendik. Cumhurbaşkanlığı sisteminin değişmesini önemsiyoruz. Cumhuriyet tarihinde yapılmamış bir adımı attık. Daha koalisyon oluşmadan koalisyon protokolünü imzalayıp hayata geçirdik. Bugünkü şartlar bunu gerektiriyor. Büyük bir farkla bu seçimin alınacağına inanıyorum. 6 siyasi parti bir araya geldi ve mutabakat sağladı. Bunun ne kadar önemli olduğunu her birimiz yaşayacak göreceğiz.”

“100 yıllık bir muhasebeyi yapmak mecburiyetindeyiz”

Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal da “Değiştirip dönüştüremeyeceğimiz dünün üzerinden bir kavga yerine ortak yarınlar için buluştuk. Tarihi bir kongre gerçekleştiriyoruz. 100 yıllık bir muhasebeyi yapmak mecburiyetindeyiz. 100 yıl sonra düzenlenen bu kongrenin de yeni bir atılım için başlangıç noktası olmasını ümit ediyorum. Türkiye, yeniden dünyaya entegre edecek kurumsal yapısını yeniden kuracak. Meydan okumaları ortadan kaldıracak siyasi akla ihtiyacımız var. Öyle bir tarihi eşikteyiz ki ekonomik olarak asimetrik mücadele vermek zorunda olduğumuz değişim hızının yüksek olduğu çağda rekabette var olmak için tüm unsularımızı kullanmak mecburiyetindeyiz. Yükselen umudu daha da yükseltmeliyiz. Koyduğumuz iradeyi, 14 Mayıs’ta milletin kendi kaderine hakim olacağı gün olarak ifade etmek istiyoruz” sözlerine yer verdi.

“Dünyaya ayak uydurmak değil onu yönetmek zorundayız”

İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Ümit Özlale, “10 yılda on binlerce eğitimli insan, ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. On binlerce eğitimli insanımız, batı ülkelerine göç etti. Gelişmiş insan kaynağı, başka ülkelerin oluşturacağı ekonomik kalkınmaya hediye edildi. Batıya kafa tutar gibi yapan iktidarın çanak tuttuğu şey küresel güç dengesizliğine katkıda bulunmak. Bugün en önemli becerinin bilgi olduğu bir dünyada yaşıyoruz. Kontrol edemediğimiz büyük değişimler, bizi dünyaya çok hızlı ayak uydurmak zorunda bırakıyor. Bugün dünyaya ayak uydurmak değil onu yönetmek zorundayız” ifadelerini kullandı.

“Bir şey değişecek, her şey değişecek”

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ise şunları söyledi: “100 yıl, ülkelerin tarihinde çok önemli kilometre taşıdır. 100 yıl önce İzmir’de yangının üzerinden 5 ay geçmiş, barış görüşmeleri Lozan’da kesilmiş, bütün ülke yanmış yıkılmış, on binlerce insan hayatını kaybetmiş. 100 yıl önce neden İzmir seçilmiş? Birlikte yaşam konusunda büyük birikime sahip olması, birçok ilke imza atması, farklılıkların zenginlik unsuru olarak kullanılması; İzmirliler birlikte yaşamanın sırrını bulmuş ve çok renkli bir yaşam biçimin refaha dönüştürmüş. Bu yüzden Mustafa Kemal Atatürk İzmir’i seçmiş. 100 yıl sonra, 100 yıl öncesinden farklı olarak doğa da paydaş olarak ekonominin önemli dinamiklerinden biri olarak masaya dahil edildi. Ortak akılla inşa edilen bu süreç, çok güçlü bir içerik de ortaya çıkardı. Ortaya çıkacak kararlar ve ilkeler, geleceğin Türkiye’sinin şekillenmesinde çok önemli rol oynayacak. İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi, Türkiye’nin içinden geçtiği kritik anlarda Millet İttifakı’nın adımlarına İzmir’den yaptığı katkıdır. Artık çok iyi biliyoruz; bir şey değişecek, her şey değişecek.”

Ceren Atmaca Özden – Ali İhsan Çiftçi – Sinan Yeniçeri  

Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) seçim kararları ile Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi’nde uygulanacak seçim takvimi yürürlüğe girdi.

İşte seçim takvimi

Resmi Gazete’de yayımlanan seçim takvimine göre; cumhurbaşkanı adaylığı için siyasi partilerce YSK’ya yapılacak adaylık başvuruları 19 Mart Pazar günü başlayacak, 23 Mart Perşembe günü saat 17.00’de sona erecek. 31 Mart Cuma günü, Cumhurbaşkanı kesin aday listesi Resmi Gazete’de yayımlanacak. Aynı gün Cumhurbaşkanı seçimi için propaganda dönemi de başlayacak.

Propaganda 13 Mayıs’ta bitecek

13 Mayıs Cuma günü seçim propagandası sona erecek. Milletvekili aday listeleri ise 19 Nisan Çarşamba günü Resmi Gazete’de yayımlanarak kesinleşecek.

24 Mart Cuma günü, ittifak yaparak seçime katılma kararı alan siyasi partilerin genel başkanlarının imzalarını ihtiva eden ittifak protokolünü YSK’ya teslim etmelerinin son günü.

20 Mart Pazartesi günü, seçmen listeleri askıya çıkarılacak. Bu listeler, 2 Nisan Pazar günü askıdan indirilecek. Askıdaki listelere yapılacak itirazlar 3 Nisan günü karara bağlanacak.

İkinci tura kalırsa 28 Mayıs günü tekrar sandığa gidilecek

14 Mayıs Pazar günü Cumhurbaşkanı Seçimi ile 28’inci Dönem Milletvekili Genel Seçimi için oy kullanılacak. Cumhurbaşkanı seçimi için adaylar ilk turda yeterli oy alamazlar ise ikinci tur 28 Mayıs Pazar günü yapılacak.

Yurt dışında yaşayanlar 27 Nisan-9 Mayıs arası oy kullanabilecek

Yurt dışında ve gümrük kapılarında oy verme işlemi 27 Nisan’da başlayacak. Yurt dışında oy verme işlemi 9 Mayıs Salı günü sona erecek. Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci tura kalması halinde yurt dışında ve gümrük kapılarında oy verme işlemi 20 Mayıs Cumartesi günü başlayacak, 24 Mayıs Çarşamba günü sona erecek.

Seçime girecek kamu görevlilerinin istifa tarihi

Milletvekilliği seçiminde aday adayı olmak isteyen kamu görevlileri 16 Mart Perşembe saat 17.00’ye kadar istifa etmesi gerekiyor.

Baraj yüzde 7’ye düşmüştü

31 Mart 2022’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden oy çokluğuyla geçen yasa neticesinde bir partinin meclise girebilmesi için gereken seçim barajı yüzde 10’dan yüzde 7’ye düşürüldü. Bağımsız adaylar için baraj uygulaması bulunmuyor. Siyasi partiler, meclise girmek için tek başlarına veya diğer siyasi partilerle ittifak içine girerek toplam yüzde 7 oy almak zorunda.

Tahmini sandık sayısı

Bir sandıkta oy kullanacak seçmen sayısı il ve ilçelerde 360 ila 380 kişi olacak. Köylerde seçmen sayısının 400’ü aşmaması halinde bir sandıkta oy kullanılabilecek. Tüm ülkede kurulacak sandık sayısının 200 bini aşacağı tahmin ediliyor. 2018 seçimlerinde sandık sayısı 194 bin idi.

Tahmini seçmen sayısı

Henüz 2023 Türkiye seçimleri için kesinleşmiş bir seçmen sayısı açıklanmadı fakat seçmen sayısının 60 milyonu bulacağı tahmin ediliyor. 2018 seçimlerinde seçmen sayısı 56,3 milyondu. 31 Aralık’ta 2022 tarihi itibarıyla Türkiye’de nüfusa kayıtlı toplam 85.279.553 kişi var. 2022 TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları’na göre; Türkiye’de 18 milyon 735 bin 111 kişi 0-14 yaş aralığında; 58 milyon 092 bin 773 kişi 15-64 yaş aralığında ve 8 milyon 451 bin 669 kişi ise 65 yaş ve üstü.

Seçime katılacak partiler

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) kararlarına göre 14 Mayıs’taki seçimlere 36 siyasi parti katılacak. Adalet Birlik Partisi. Seçime girecek partiler şunlar olacak: Adalet Birlik Partisi, Adalet Partisi, AK Parti, Anavatan Partisi, Bağımsız Türkiye Partisi, Büyük Birlik Partisi, Büyük Türkiye Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrasi ve Atılım Partisi, Demokratik Sol Parti, Demokrat Parti, Emek Partisi, Gelecek Partisi, Genç Parti, Güç Birliği Partisi, Hak ve Özgürlükler Partisi, Halkın Kurtuluş Partisi, Halkların Demokratik Partisi, Hür Dava Partisi, İYİ Parti, Memleket Partisi, Millet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi, Milli Yol Partisi, Saadet Partisi, Sol Parti, Türkiye Değişim Partisi, Türkiye İşçi Partisi, Türkiye Komünist Hareketi, Türkiye Komünist Partisi, Vatan Partisi, Yeniden Refah Partisi, Yenilik Partisi, Yeni Türkiye Partisi, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi ve Zafer Partisi.

İttifaklar ve Başkan adayları

14 Mayıs seçimleri, Cumhuriyet tarihinde en çok ittifakın katıldığı seçim olma özelliğini taşıyacak. Şu ana kadar da dört cumhurbaşkanı adayı çıktı. Seçimlere Cumhur İttifakı, Millet İttifakı, Emek ve Özgürlük İttifakı ve Ata İttifakı adı altında dört ayrı ittifak katılacak. Cumhur İttifakı Recep Tayyip Erdoğan’ı, Millet İttifakı Kemal Kılıçdaroğlu’nu, Ata İttifakı Sinan Oğan’ı cumhurbaşkanı adayı olarak açıkladı. Emek ve Özgürlük İttifakı henüz resmen bir aday göstermedi.

Milletvekili sayısı artan ve düşen iller

Yüksek Seçim Kurulunun (YSK), nüfus verileri kapsamında illerin milletvekili sayıları dağılım tablosuna göre, Kocaeli ve Sakarya’nın milletvekili sayısı birer arttı, Tunceli ve Bayburt’un milletvekili sayısı birer azaldı. Kocaeli’nin vekil sayısı 13’ten 14’e, Sakarya’nın 7’den 8’e çıktı. Tunceli ve Bayburt’un çıkaracağı milletvekili sayısı 2’den 1’e düştü.

En çok milletvekili çıkaracak olan iller

Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı’nın ilan ettiği 31 Aralık 2022 yılı nüfus bilgilerine göre, 18’den fazla milletvekili çıkaracak iller İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa olacak. İstanbul’un 98 milletvekili ile 3, Ankara’nın 36 milletvekili ile 3, İzmir’in 28 milletvekili ile 2 ve Bursa’nın da 20 milletvekili ile 2 seçim çevresine bölündüğü kaydedildi.

İllere göre milletvekili sayıları

İllere göre milletvekili sayıları şöyle olacak: “Adana 15, Adıyaman 5, Afyonkarahisar 6, Ağrı 4, Amasya 3, Antalya 17, Artvin 2, Aydın 8, Balıkesir 9, Bilecik 2, Bingöl 3, Bitlis 3, Bolu 3, Burdur 3, Bursa 20, Çanakkale 4, Çankırı 2, Çorum 4, Denizli 7, Diyarbakır 12, Edirne 4, Elazığ 5, Erzincan 2, Erzurum 6, Eskişehir 6, Gaziantep 14, Giresun 4, Gümüşhane 2, Hakkari 3, Hatay 11, Isparta 4, Mersin 13, Kars 3, Kastamonu 3, Kayseri 10, Kırklareli 3, Kırşehir 2, Konya 15, Kütahya 5, Malatya 6, Manisa 10, Kahramanmaraş 8, Mardin 6, Muğla 7, Muş 3, Nevşehir 3, Niğde 3, Ordu 6, Rize 3, Samsun 9, Siirt 3, Sinop 2, Sivas 5, Tekirdağ 8, Tokat 5, Trabzon 6, Şanlıurfa 14, Uşak 3, Van 8, Yozgat 4, Zonguldak 5, Aksaray 4, Karaman 3, Kırıkkale 3, Batman 5, Şırnak 4, Bartın 2, Ardahan 2, Iğdır 2, Yalova 3, Karabük 3, Kilis 2, Osmaniye 4 ve Düzce 3.” Ayrıca Ankara 3, Bursa 2, İstanbul 3, İzmir ise 2 seçim bölgesine ayrılacak.

Deprem yüzünden göç edenler nasıl oy kullanacak?

Binlerce vatandaşın yaşamını kaybettiği deprem felaketi sonrasında 3 milyon civarında vatandaş bölge dışındaki illere gitti. Göç edenlerin yaklaşık 1,5 milyonunun seçmen olduğu tahmin ediliyor. Bu tahminler vatandaşların cep telefon sinyalleri, e-devlet, banka hesapları gibi dijital ortamdaki işlemlerine dayanarak yapılıyor. Depremzede vatandaşların oylarını kullanmalarını sağlamak için de tam bir seferberlik başlatıldı. 20 Mart tarihine kadar devam edecek adres güncellemeleri için İçişleri Bakanlığı tarafından vatandaşın cep telefonuna sık sık mesajlar gönderilerek gerekli işlemleri yapmaları isteniyor.

Deprem bölgesinde 9 milyon seçmen var

Depremlerden etkilenen bölgede 11 il seçim, 140’ın üzerinde ilçe seçim kurulu bulunuyor. Yaklaşık 9 milyon seçmenin bulunduğu bölgenin 96 milletvekilini kapsadığı belirtiliyor.

Üniversiteler açılırsa öğrenciler ne yapacak?

Nisan ayında üniversitelerin yüzü yüze eğiteme geçmesi halinde seçmen listeleri 2 Nisan’a kadar askıda kalacağı için itiraz edip okullarının olduğu yerde oy kullanabilecekler.

AK Parti TBMM Grubu, Recep Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı adayı olarak gösterilmesine ilişkin grup kararı aldı.

Basına kapalı toplanan AK Parti TBMM Grubu’nda, AK Parti Grup Başkanı İsmet Yılmaz ve grup başkanvekillerinin imzasıyla AK Parti Grubu Genel Kurul Divan Başkanlığına sunulan, “Anayasa’nın 101’inci, Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun 8’inci maddeleri gereğince 14 Mayıs 2023’te yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçiminde Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ı aday gösteriyoruz.” yazılı başvuru ele alındı.

Toplantıya katılan milletvekilleri, Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı adayı olarak gösterilmesine ilişkin pusulayı imzaladı.

Toplantının ardından AK Parti Grup Başkanı İsmet Yılmaz, gazetecilere açıklamalarda bulundu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verildiğini hatırlatan Yılmaz, bu kararın aynı gün Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandığını söyledi.

Yüksek Seçimi Kurulu toplantısında cumhurbaşkanı seçimi ile 28. Dönem milletvekili seçiminin 14 Mayıs Pazar günü, cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması durumunda 28 Mayıs Pazar günü yapılmasına karar verildiğini anlatan Yılmaz, “Anayasa’nın 101’inci maddesi, Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun 7’inci ve 8’inci maddeleri, Siyasi Partiler Kanunu’nun 27’nci maddesi ve AK Parti Grup İç Yönetmeliğine göre, Cumhurbaşkanımız AK Parti Genel Başkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın, bugün AK Parti Grubu tarafından cumhurbaşkanı adayımız olarak bildirilmesine Grup Toplantısına katılan milletvekillerimizin oy birliğiyle karar verildi. Milletimiz için hayırlı uğurlu olsun. Allah milletimizin de Sayın Cumhurbaşkanı’mızın da yolunu bahtını açık eylesin. Daha güzel günler inşallah Türkiye için olacak.” ifadelerini kullandı.

Türk Devletleri Teşkilatı dönem başkanı olan Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, zirvede yaptığı konuşmada, deprem gibi sınamalı bir dönemde kardeş Türk milletinin eşsiz cesaret, yiğitlik, güçlü irade ve yüksek seferberlik ruhuyla Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın etrafında kenetlendiğini söyledi.
Son 20 yılda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliğinde Türkiye’nin uluslararası arenadaki itibarı ve nüfuzunun arttığını belirten Mirziyoyev, “Türkiye’nin küresel ekonomi ve politikadaki yeri ve etkisi giderek artıyor. Modern ve kudretli Türkiye’nin bugünkü tüm başarılarında ve elde ettiği kazanımlarında hürmetli Cumhurbaşkanı’nın emsalsiz katkıları olduğunun altını özellikle çizmek istiyorum. Dolayısıyla tüm kardeş halklarımız adına, Türk halkına seçimlerde aday olan kardeşimiz Recep Tayyip Erdoğan’ı desteklemeleri çağrısında bulunuyoruz. Bu ortak arzumuzun bugün kabul edilecek olan Ankara Bildirisinden de yer alması uygun olacaktır.” diye konuştu.

Aliyev: “Değerli kardeşimin daha uzun yıllar büyük katkıları olacak”

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türkiye’nin son 20 yılda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliğinde büyük ve onurlu bir yol kat ettiğini, dünyada söz sahibi olduğunu ve güç merkezine dönüştüğünü vurguladı. Türkiye’nin bugün dünyada sayılan ve saygı gören ülke olduğuna işaret eden Aliyev, “Türkiye’nin askeri gücünü ve savunma sanayi alanındaki büyük başarılarını artık tüm dünya görüyor.” dedi.
Türkiye’de istikrarın sürekliliğinin ve ülkenin kalkınmasının tüm Türk dünyası için önemli bir koşul olduğunu belirten Aliyev, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türk dünyasının güçlenmesinde büyük hizmetleri olduğuna dikkati çekti. İlham Aliyev, “Ülkelerimiz arasında kardeşlik temelinde kurulan ilişkilerin daha da güçlenmesinde değerli kardeşimin daha uzun yıllar büyük katkıları olacağına eminim” dedi.

Tokayev: “Türk halkı size gerekli desteği verecektir”

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev de depremin ardından uluslararası toplumun Türk halkına sağladığı geniş destek ve yardımın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yüksek itibarının ve ülkesinin çıkarları için özverili çalışmasının bir sonucu olduğunu ifade etti. Türkiye’nin uluslararası arenada gerçekten güçlü, etkili ve saygın bir devlet haline geldiğine işaret eden Tokayev, “Bunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çok büyük emeği ve katkısı apaçık ortada. Bu, tüm dünya topluluğu tarafından kabul edilmektedir. Kendisine Cumhurbaşkanlığı ve Meclis seçimlerinde başarılar diliyorum. Türk halkı size gerekli desteği verecektir diye inanıyorum.” ifadelerini kullandı.

Caparov: “Erdoğan’ın reformları Türk halkını kalkınmaya ve refaha taşıyacak”

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov da, “Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a seçimlerde başarılar diliyorum. Çünkü kendisinin liderliğinde gerçekleştirilen reformlar Türk halkını kalkınmaya ve refaha taşıyacağına inanıyorum” dedi.

Berdimuhamedov: “Erdoğan’ı barış alanında Nobel ödülüne aday gösteriyoruz”

Türkmenistan Halk Maslahatı Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dünyada saygın bir siyasi şahsiyet olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“O sadece kendi halkının değil aynı zamanda tüm Müslüman halkların barış içerisinde yaşaması için büyük gayretler sarf ediyor. Hürmetli kardeşim Recep Tayyip Erdoğan, bölgede ve dünyada barış, güvenlik, sürdürülebilir kalkınmayı, uluslararası ilişkilerde karşılıklı anlayışı sağlama konusunda büyük çalışmalar gerçekleştiriyor. Bunları göz önüne alarak biz de Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı barış alanında Nobel ödülüne aday gösteriyoruz ve bu alandaki tekliflerin tümünü destekliyoruz. Erdoğan gerçekten de bu uluslararası ödüle layık bir yönetici. Recep Tayyip Erdoğan, 21. asırda İslam dünyasının ülkelerinin devlet ve hükümet başkanlarının arasında ilk olarak bu yüksek ödüle layık şahsiyet olarak tarihin altın sayfalarında yazılırsa elbette hakikate uygun olacak.”

Orban: “Erdoğan’ın liderliğinde yeniden inşa sürecinin de başarılı olacağına eminim”

Macaristan Başbakanı Viktor Orban ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliği altında gerçekleşen Türkiye’deki büyük gelişimi ve harika gelişmeleri bizzat gördüğünü belirterek, yeniden inşa sürecinin de başarılı olacağına emin olduğunu dile getirdi.

Rusya-Ukrayna savaşında taraflar arasında bugüne kadar başarılı bir şekilde müzakere yürüten tek kişinin Cumhurbaşkanı Erdoğan olduğunu belirten Orban, “Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın girişimlerine müteşekkiriz ve bu girişimlerini gelecekte de sürdürmesini rica ediyoruz. Barışın sağlanması sadece bu şekilde olabilir” dedi.

Tatar: “Kıbrıs davasına destekleri için Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür ediyorum”

KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın her zaman Kuzey Kıbrıs’ın yanında olduğuna değinerek, Birleşmiş Milletler 77. Genel Kurulu konuşmasında “KKTC’nin resmi olarak tanınması ve Kıbrıs halkına uygulanan izolasyonun kaldırılması” çağrısı yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Kıbrıs davasına destekleri için bir kez daha teşekkür etti. Tatar, “Doğu Akdeniz’deki Türk varlığının devamı için onurlu mücadelesini ve direnişini sürdüren bir halkın Cumhurbaşkanı olarak şahsıma sizlere hitap etme fırsatı veren başta Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan olmak üzer tüm emeği geçenlere teşekkür ediyorum” dedi.

Zirve Bildirisi: “Erdoğan’a önümüzdeki seçimlerde başarılar diliyoruz”

Zirve Bildirisinde de, “Türk devletleri başkanlarının Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, Türk dünyasının birlik ve beraberliğine, güvenlik ve refahına sağladıkları güçlü ve kalıcı katkılar ile Teşkilatın birlik ruhunun pekiştirilmesindeki dirayetli liderliği dolayısıyla şükranlarını sundukları ve önümüzdeki seçimlerde başarılar diledikleri” kaydedildi.

Resmi Gazete’de yayımlanan 135 sayılı genelgeye göre, sandık kurulu ve seyyar sandık kurulu, bir başkan, altı asıl ve yedek üyeden oluşacak ve asıl üyeleri ile toplanacak. İlçede görev yapan tüm kamu görevlilerin listesi, mülki idare amiri tarafından yerleşim yerleri adresi esas alınarak ilgili ilçe seçim kurulu başkanlıklarına gönderilecek. İlçe seçim kurulu başkanı, bu kamu görevlileri arasından ihtiyaç duyulan sandık kurulu başkanı sayısının iki katı kamu görevlisini ad çekme suretiyle tespit edecek ve bu kişiler arasından mani hali bulunmayanları sandık kurulu başkanı olarak belirleyecek. Sandık kurulu başkanının göreve gelmemesi halinde kamu görevlileri arasından belirlenen üye, bu üyenin de bulunmaması durumunda en yaşlı üye kurula başkanlık edecek.

İlçe seçim kurulu başkanı, o seçim çevresinde seçime katılan ve ilçede teşkilatı bulunan siyasi partilerden son milletvekili genel seçiminde o ilçede en çok oyu almış olan beş siyasi parti tarafından seçim takvimi dikkate alınarak kendilerine tanınan beş günlük süre içinde bildirilen birer asıl ve birer yedek üye isimleri arasından sandık kurulu üyelerini tamamlayacak. Bu yöntemle tespit edilen sandık kurulu üye sayısı beşten az olduğu takdirde eksik kalan üyelikler aynı şartları taşıyan diğer siyasi partilerden, aldıkları oyların büyüklük sırasına göre aynı usulle tamamlanacak. Buna rağmen beş asıl ve beş yedek üyenin tümü belirlenemediği takdirde, seçim çevresinde seçime katılan ve o ilçede teşkilatı bulunan diğer siyasi partiler arasından ad çekilecek. Ad çekmedeki sıraya göre eksik üyelik sayısı kadar adı çıkan siyasi partinin, aynı usulle bildirileceği kimselerle sanık kurulu üyelikleri tamamlanacak.

Sandık kurullarının görev ve yetkileri

Sandık çevresinde düzeni sağlamakla görevli olacak. İlçe seçim kurulunca belirlenen bina, yapı ve benzeri yerlerde, sandığın koyulacağı yeri tayin edecek. Görev yaptığı seçmen listesinde kayıtlı olmayıp da başka bir sandık seçmen listesinde kayıtlı olan sandık kurulu başkan ve üyelerine, bina sorumlularına, görevli olan kolluk güçlerine ve ilçe seçim kurulu tarafından sandık kurulu üyelerini görev yerlerine ulaştırmak için görevlendirilen kişilere, ilçe seçim kurulundan aldıkları belgelere istinaden oy kullandıracak ve oy kullandıkları seçmen listesinin sonuna yazacak, imzalarını alarak belgeleri ilçe seçim kuruluna teslim edecek.

Sandıktan çıkan zarfları, oy pusulalarını, dökümlerini ve sonuçlarını tutanağa geçirecek. Hesaba katılan ve geçerli sayılan oy pusulalarını, sandık kurulunca düzenlenen tutanakları, hesaba katılmayan, geçerli sayılmayan veya itiraza uğrayan oy pusulalarını ve hesaba katılmayan zarfları, tutanak defterini, kurulca mühürlü ve imzalı ayrı paketler halinde kurulun mührü ile mühürlendikten sonra başkan ve üyeler tarafından imzalanıp bir torbaya konulacak. Ardından kurulun bağlı olduğu ilçe seçim kuruluna, sandık kurulu başkanı ve siyasi partili üyeler arasından ad çekme ile seçilecek en az iki üye tarafından götürülüp teslimi sağlanacak.

Resmi Gazete’de yayımlanan Yüksek Seçimi Kurulu Kararına göre, Seçim Başlangıç Takvimi 18 Mart 2023 olarak kabul edildi. 14 Mayıs 2023 Pazar günü birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi ile ilk oylamada salt çoğunluk sağlanamadığı takdirde ikinci oylama 28 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak. 18 Mart günü seçim tarihinin başlaması ile beraber 19 Mart günü Cumhurbaşkanlığı adaylığı için siyasi partiler ve seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenler Yüksek Seçim Kuruluna adaylık başvurularına başlayacak. Seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenler 20 Mart gününe kadar Yüksek Seçim Kuruluna başvurabilecek ve başvuruları kabul edilen adaylar 2 Mart günü açıklanacak. Siyasi partilerce Cumhurbaşkanlığı adayları için ise son başvuru günü 23 Mart olarak belirlenirken 28 Mart günü Cumhurbaşkanı geçici aday listesi Resmi Gazete’de yayımlanacak ve itiraz başvuruları başlayacak. 31 Mart günü ise Cumhurbaşkanı kesin aday listesi Resmi Gazete’de yayımlanacak ve Cumhurbaşkanı Seçimi için propaganda dönemi başlayacak. 1 Nisan gününde Cumhurbaşkanı adaylarının birleşik oy pusulasındaki yerlerinin belirlenmesi için Yüksek Seçim Kurulunda kura çekilecek.

Seçmen listeleri 20 Mart günü askıya alınacak ve 2 Nisan günü askıdan indirilecek. 24 Mart günü ittifak yaparak seçime katılma kararı alan siyasi partilerin genel başkanlarının imzalarını ihtiva ederek ittifak protokolünü Yüksek Seçim Kuruluna teslim etmelerinin son günü olarak belirlendi. 6 Nisan günü ise ittifak yapan siyasi partilerin ittifaktan vazgeçmeleri için Yüksek Seçim Kuruluna ve ittifaktaki diğer siyasi partilere bildirerek ayrılmalarının son gün olarak açıklandı. 12 Nisan günü ise yurt içi ve yurt dışı seçmen kütükleri kesinleştirilecek, yurt içi seçmenlerin oy vereceği yer ve sandıklar belirlenecek, yurt dışı seçmenlerin oy kullanacağı tarih aralığı ve yer bilgileri www.ysk.gov.tr adresinden ilan edilecek ve gümrük sandık kurullarının oluşturulması tamamlanacak.

27 Nisan günü yurt dışında oy verme işlemlerine başlanacak ve 9 Mayıs günü son bulacak. 4 Mayıs günü ise propaganda serbestliği ve bir kısım seçim yasaklarının başlangıç tarihi olarak belirlendi. 7 Mayıs günü radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak ve 13 Mayıs günü seçim propagandaları son bulacak. 14 Mayıs Pazar günü oy verme işlemleri başlayacak, saat 00.00’da seçim yasakları sona erecek ve saat 23:59’da Cumhurbaşkanı Seçimi geçici sonuçları ilan edilecek.

İlk oylamada salt çoğunluk sağlanamadığı takdirde 28 Mayıs Pazar günü Cumhurbaşkanı Seçiminin ikinci oylaması yapılacak. 15 Mayıs günü propaganda dönemi başlayacak. 19 Mayıs günü ise Yüksek Seçim Kurulunca kesin seçim sonuçları Resmi Gazete, radyo ve televizyonda ilan edilecek. 20 Mayıs günü ikinci oylama için gümrük kapılarında ve yurt dışında oy verme işlemlerine başlanacak ve 24 Mayıs günü yurt dışında oy verme işlemleri sona erecek. 28 Mayıs Pazar günü ikinci oylama için oy verme günü olarak belirlenirken seçim yasakları aynı gün 00.00’da son bulacak. 29 Mayıs günü Cumhurbaşkanı Seçimi geçici sonuçları ilan edilecek ve 1 Haziran günü Yüksek Seçim Kurulunca kesin seçim sonuçları Resmi Gazete, radyo ve televizyonda ilan edilecek.

Musa Enes Aksakal